Podsumowanie efektów 69. edycji Akademii CP, w tym 20-tej w trybie ''indywidualnym'' (20.indACP)

20.indACP - tzw. "Indywidualna" Akademia Czystszej Produkcji (Akademia) była realizowana w trybie on-line w okresie od 12 września do 22 października 2025 r.

„Podstawą teorii 20.indACP była praktyka”,
mając na uwadze regułę „Prowadzenie działalności gospodarczej o niskim negatywnym wpływie na środowisko potwierdzone posiadaniem Świadectwa Czystszej Produkcji” 

Głównym celem Akademii było wdrożenie Systemu Zarządzania Środowiskowego wg strategii Czystszej Produkcji (SZŚ CP), który opiera się przede wszystkim na dwóch podstawowych procedurach. Pierwsza to Procedura Minimalizacji Odpadów przetłumaczona z amerykańskiej wersji WMA -Waste Minimization Assessment, a druga to Houseekiping czyli poprawne zarządzanie produkcją, dobre gospodarowanie wszelkimi zasobami. System SZŚ CP to wdrożenie działań prewencyjnych zapobiegawczych na „początku rury” („zanim coś zrobisz pomyśl o środowisku"), ale także poprawnych zachowań wewnątrz firmy celem pozbycia się wszelkich marnotrawstw. Wdrążyliśmy program działań mających na celu systematyczną mini­malizację zanieczyszczeń poprzez redukcję u źródła („początek rury”) oraz wykorzystanie recyrkulacji, czyli patrzenie na już wytworzone odpady (zanieczyszczenia) jako materiały bezpośrednio lub pośrednio użyte w produkcji.

Dla przypomnienia:

• Zmiany na początku rury to zmiany w produkcie, zmiany w materiale źródłowym, wymiana materiałów i surowców, zmiany technologiczne, zmiany wyposażenia instalacji (maszyny, urządzenia i inne), właściwe zarządzanie i planowanie produkcji.
• Recyrkulacja może być wykonywana wewnątrz i na zewnątrz zakładu i obejmuje ponowne wykorzystanie odpadów (zanieczyszczeń), poprzez zawracanie ich do procesu pierwot­nego lub innego procesu jako materiału zastępczego.

"Czystsza Produkcja (CP) jest strategią ochrony środowiska polegającą na ciągłym, zintegrowanym, zapobiegawczym działaniu w odniesieniu do procesów, produktów i usług, zmierzającym do zwiększenia efektywności produkcji i usług oraz redukcji ryzyka dla ludzi i środowiska przyrodniczego"(definicja wg Programu ds. Ochrony Środowiska Narodów Zjednoczonych - UNEP)

Stosując się do definicji CP, wdrożyliśmy podczas Akademii system oparty na standardzie SZŚ wg CP i spełniliśmy następujące wymagania:

• Zobowiązania do stosowania w codziennej działalności strategii CP i zasad zrównoważonego rozwoju (ZR), Zobowiązania te zostały podpisane przez Naczelne Kierownictwa firm w Międzynarodowej Deklaracji Czystszej Produkcji UNEP i zakomunikowane ich załogom. 
• Cele - minimalizacja negatywnego oddziaływania na środowisko jako priorytet. Cel został zapisany w PŚ.
• Zapewnienie zasobów. Zostało powołanie grona osób do wdrożenia i utrzymania systemu jak: Zespół ds. CP i Pełnomocnik CP
• Planowanie i realizacja Projektów CP na podstawie Księgi SZŚ wg CP
• Spełnienie celów – poprzez osiąganie: 
• Efektów środowiskowych - ograniczenia negatywnego oddziaływania na środowisko 
• Efektów gospodarczych - niższych kosztów, niższych opłat środowiskowych, poprawy efektywności operacyjnej, mniejszego marnotrawstwa zasobów
• Efektów społecznych - lepszej reputacji, zwiększonego zaufania pracowników, klientów i partnerów oraz społeczności lokalnej
• Monitoring, weryfikacja - coroczne opracowywany Raport Ekologiczny, 
• Urzeczywistnienie/uregulowanie wymagań: 
• Wymogi prawne - Ankieta wymagań prawnych
• Wymogi SZŚ wg CP - Kwestionariusz SZŚ wg CP

W 20 indACP uczestniczyło 8 firm z województw: 

• 1. podkarpackiego: firma MPP Sp. Z o.o. z siedzibą w Zaczernie
• 2. małopolskiego: firma ARKAKN Kazimierz Białas Tarnów
• 3. śląskiego: firma JassBoard Sp. z o.o. Zakład Produkcyjny w Dąbrowie Górniczej
• 4. opolskiego: firma MonoSol Poland Sp. z o.o z siedzibą w Zimnej Wódce
• 5 i 6. łódzkiego: firma Jakóbczak Group Sp. z o.o. - Oddział w Konewce oraz firma MET-STAL sp jawna D. Urbański, P. Zaskórski z siedzibą w Piotrkowie Trybunalskim
• 7 i 8. dolnośląskiego: firma KMS Rodziewicz Sp. K. Głogów oraz firma Galwanizer Sp. z o.o. Dzierżoniów

Jak wynika z zapisów w sprawozdaniach Pilotażowego Projektu Czystszej Produkcji (PPCP) i w Raporcie Ekologicznym, ww. firmy osiągnęły: efekty środowiskowe, gospodarcze i społeczne, które łącznie przedstawiają się następująco: 

• Redukcja ilości odpadów ogółem: 68 Mg/rok (w tym: substancje chemiczne, akcesoria stalowe, drut stalowy, papier, torby foliowe, czyściwo, żarówki rtęciowe, opakowania przemysłowe jak; big bagi, ICB, palety drewniane (do ponownego wykorzystania), tworzywa sztuczne (butelki na wody)
• Redukcja zużycia energii elektrycznej: 333 MWh/rok
• Redukcja zużycia węgla kamiennego: 10,5 Mg/rok
• Uratowanie przed wycięciem 45 - 70 drzew
• Redukcja emisji CO2 do atmosfery: 251,5 Mg/rok
• Redukcja zużycia wody: o co najmniej 225 m3/rok
• Wdrożono odnawialne źródła energii o mocy 100 kW – panele fotowoltaiczne
• Wdrożono SZŚ CP czuwając/mając na uwadze ZR w 6 firmach, a 2 firmach (które uczestniczyły już wcześniej w Akademiach CP, a teraz kształciły kolejnych Ekspertów CP) "odświeżono" SZŚ wg CP
• Przeszkolono 17 osób, które podniosły swoje kwalifikacje i uzyskały tytuł Eksperta CP
• Oszczędności to prawie 1,7 miliona złotych/rok
• Nakłady na realizację projektów to ok. 2,3 mln złotych
• Okres zwrotu nakładów, w zależności od projektu: od 9 m-cy do 6,4 lat
• Nastąpił wzrost świadomości ekologicznej poprzez:
• Kształtowanie proekologicznych postaw wśród naczelnego kierownictwa, współpracowników, podwykonawców, klientów i innych interesariuszy
• Budowanie wizerunku firmy ukierunkowanej na Zrównoważony Rozwój
• Poszerzenie wiedzy pracowników i uwrażliwienie ich na problem minimalizacji odpadów
• Zmniejszenie wpływu przedsiębiorstwa na zmiany klimatyczne
• Poprawa warunków pracy
• Poprawienie wizerunku firm jako firm przyjaznych środowisku wśród społeczności lokalnej i szerokiej rzeszy klientów
• Warto dodać, że projekty zrealizowane w ramach Akademii wpisały się w europejskie strategie:
• Gospodarki o Obiegu Zamkniętym (GOZ) – i dotyczyły obiegów zamkniętych wody, materiałów i surowców, przyczyniając się to redukcji wytwarzania odpadów, zużycia energii i mniejszej emisji oraz ciepła (np. odzysk ciepła z urządzeń),
• Europejskiego Zielonego Ładu – poprzez wdrażanie zrównoważonych środowiskowo działań, w tym w duchu GOZ,
• Dekarbonizacji - poprzez redukcję śladu węglowego oraz podniesienia efektywności energetycznej w tym: oświetlenie LED, kompensacja mocy biernej, czujniki ruchu, zmiana organizacji pracy czy przechodzenie na odnawialne źródła energii (fotowoltaika).

PODSUMOWUJĄC

Wszystkie firmy uczestniczące w 20.ind ACP wykazały się dużą wrażliwością i świadomością ekologiczną, wykonują wiele projektów prośrodowiskowych - inwestycyjnych i hausekeepingowych, przyczyniając się do minimalizacji negatywnych oddziaływań na środowisko i poprawiając wizerunek firmy, zarówno wśród swoich klientów jak i w środowiskach lokalnych. Podnoszą świadomość pracowników, propagują rozwiązania ekologiczne wśród partnerów biznesowych, a także zachęcają do korzystania z produktów wyprodukowanych w warunkach bezpieczniejszych dla środowiska.


Firmy wdrożyły regułę „Prowadzenie działalności gospodarczej o niskim negatywnym wpływie na środowisko", potwierdzone posiadaniem Świadectwa Czystszej Produkcji .

Opracowała
Anna Wójcik
Wiceprezes Zarządu Stowarzyszenia Polski Ruch CP
Kierownik 20.indACP